Dişlerde kistler genellikle travmalara veya diş yaralanmalarına bağlı olarak oluşur, ancak en sık nedeni diş çürükleridir. Çürükler, dişlerde oyuk oluşturarak enfeksiyon riskini artırır. Dişlerin düzenli fırçalanmaması ve yanlış beslenme, dişlerde plak oluşumuna yol açar, bu da kist oluşumunu teşvik edebilir.
Başlıca Diş Kisti Türleri ve Tedavi Yöntemleri
1. Diş Eti Kisti (Periapikal Kist)
Diş eti kisti, içinde iltihap, sıvı ve hava bulunduran bir kist türüdür. Yavaşça gelişir ve çene kemiğinde ya da diş kökünde olabilir. Kistler genellikle ağrı yapmaz ve bu nedenle hastalar tarafından fark edilmez. Uzun süre fark edilmemesi, çene kemiğine zarar verebilir ve kemiğin kaybolmasına neden olabilir.
- Nedenleri: Diş travması, çürükler veya kötü diş tedavileri.
- Tedavi: Erken tespit edilirse dişin çekilmesi yeterli olabilir. Ancak diş çekildikten sonra kistin temizlenmesi gerekebilir. Diş kisti kanal tedavisi, bu tür durumlar için önemlidir.
2. Dentijeröz Kist
Dentijeröz kistler genellikle semptom vermez, şişlik veya ağrı oluşturmaz. Bu kistler, gömülü dişlerin çevresinde meydana gelir ve yavaşça büyür.
3. Periapikal Kist
Periapikal veya radiküler kistler, nekrotik pulpalı ve enfekte dişlerle ilişkili inflamatuar kistlerdir. Kronik apikal periodontitisin bir sonucudur. Ancak tüm apikal lezyonlar kist oluşumunu göstermez.
4. Lateral Periodontal Kist
Lateral periodontal kistler, nadir görülen gelişimsel odontojenik kist türlerindendir. Genellikle semptom göstermezler ama bazen diş etinde şişlik olabilir. Genellikle yetişkinlerde premolar ve mandibular bölgelerde izlenir.
5. Rezidüel Kist
Rezidüel kistler, diş çekiminden sonra temizlenmeyen enfekte bölgelerde oluşur. Operasyonla alınmaları gerekir.
6. Döküntü Kist
Döküntü kist, dişlerin genelinde meydana gelir ve oldukça yaygındır.
Diğer Kist Türleri
Kistler genellikle dudağın iç bölümünde bulunur, fakat dilde, ağzın tabanında, yanakların içinde veya dudakta bulunan piercing çevresinde de oluşabilir. Ağız tabanında bulunan kiste "ranula", diş etinin üstündeki kiste ise "epulis" denir. 20’lik diş kisti de özel bir dikkat gerektiren kist türlerindendir. Mukoza kesesinde ise mukoza kisti görülebilir.
Tedavi ve Önlemler
Kistler, genellikle ilaçla tedavi edilmez ve diş hekimi tarafından yapılan cerrahi müdahale gerektirir. Erken tespit ve tedavi, kistlerin çene kemiğine zarar vermesini ve daha büyük sorunlara yol açmasını önleyebilir. Kistlerin tedavisinde doğru yöntemlerin belirlenmesi ve uygulaması, diş sağlığının korunması açısından oldukça önemlidir.
